29 Mart 2024

X,Y ve Z

  • PDF

             Matematikte bilinmeyen değişken için “X”, değişkenler birden fazla ise de “Y” ve “Z” harfleri kullanılır. Buna yönelik varsayımlardan birisi, İslam’ın parlak olduğu dönemlerde İslam coğrafyası astronomi ve matematik başta olmak üzere birçok bilim üzerinde araştırmalar yürütürdü.

            Özellikle onuncu yüzyılda diğer ülkelerin büyük bir çoğunluğunda din savaşları hakimken, İslam coğrafyası bilimin geliştirilip büyütüldüğü bir coğrafya olarak güçlüydü. Örneğin; Birçok yıldızın adı Arapçadan Avrupa dillerine olduğu gibi geçmiş, çünkü bunların keşfedenler İslam alimleridir. Matematikte bilinmeyen yerine “X” kullanılmasının sebebi cebirin Araplar tarafından geliştirilmiş olmasıdır. Ancak bazı dilbilimci ve matematikçiler bu anlatıyı kabul etmemekte ve başka tezler ileri sürmektedirler.

            En doğru tez ise islam dünyasının onuncu yüzyıldan daha geri olduğu ve nedenlerinin araştırılmasıdır. X,Y, Z’yi matematiksel işlemlerden biliriz. Ancak son günlerde gündeme gelen “Z” kuşağı tartışmalarına değinmek istedim.

            Alfabemizde hiç yeri olmayan “X” bilinmeyendir. Herhalde onun için olup bitenleri öğrenemiyoruz.! O meşhur harf halen toplumun büyük bir çoğunluğu tarafından gizemini korumaktadır. Adres teslimi ihaleleri, yap-işlet devretlerin gerçek maliyetini, şehir hastanelerinin hasta garantilerini vs, vs... bilmememiz, “X” in bize yabancılığından ve bilinmeyen olduğundandır.!

            Sapan çatalı gibi “Y” harfini görünce aklımıza öncelikle alfabedeki yeri gelmez.  “Y” yi görünce aklımıza ister istemez yoksulluk, yolsuzluk,yasakları kaldıracağız diyenler gelir. Bu söylemler uzun yıllardan beri yerine getilmediği gibi daha da çok ağırlaştırıldı. Anladım ki bu sapan çatalı kılıklı harfte bir sihir var ki baş edemiyorlar.! Baş edemedikleri gibi, bilinmeyen “X” deki yapılanlar da bu çatalın gövdesine tutunarak ikili muhteşem bir işbirliği yapıyor gibi.! Doğruluğu ve yanlışlığını matematik ve siyaset bilimcilerine bırakıyorum...

            Önceden atmış sekizli, yetmiş sekizli diye anılan ve teknolojik isim değişikliğine uğrayarak alfabemizin yirmi dokuzuncu harfi olarak son sırada yer alan ve “Y” kuşağından sonra gelerek oya ihtiyaç olduğu zaman anımsanan “Z” kuşağı, öteki bilinmeyenlerden farklı özelliklere sahip. Bağımsız düşünen, interneti iyi kullanan, bilgiye çabuk sahip olan, analitik ve hızlı düşünen, takım çalışmalarına yatkın olmayan, özgüvenleri yüksek ve anti otoriter yapıda olanlardır.

            Doksanlı yılların sonundan sonra doğanları kapsayan bu kuşağın küresel sisteme bağlı olarak dünyada yaşanan olumsuzluklardan çok fazla etkilenerek gelecek endişesini yoğun şekilde yaşadığı ve önceki kuşaklara göre daha stresli olduğu araştırmacılar tarafından söylenmektedir. Büyük bir olasılıkla PTT’nin yağcılık yapması, seçim sürecinde sebzelerin tanzim satışı ... gibi olaylar bu kuşağın stresini arttırır.! Ya da üniversite kapılarına kelepçe vurulması gibi...

            Gündemi alfabenin son harfi oluşturmaya başladıysa ümit var, beklenti yüksektir.

            Daha doğrusu üç bilinmeyenli denklem gibi yönetilen ülkelerde, “X” bilinmeyen, “Y”  (yoksulluk, yolsuzluk, yasaklar) ise “Z” bunları sorgulayanlardır.

            Ümidimiz üç bilinmeyenlileri “Z” kuşağının çözmesinde dir...

trafik cezası öde kredi kartı ile fatura öde online fatura ödeme fatura öde